قبل از خرید گوشی کارکرده، این نکات رو بدون!
در سال ۱۴۰۴، با جهش قیمت دلار، کاهش قدرت خرید، و نوسانات بازار موبایل، بسیاری از کاربران ایرانی به‌جای خرید گوشی نو، به گزینه‌های کارکرده یا بازسازی‌شده روی آورده‌اند. دیوار، شیپور و فروشگاه‌های آنلاین پر شده‌اند از آگهی‌هایی که ظاهر وسوسه‌انگیز دارند؛ اما پشت هر قیمت پایین، ممکن است یک ریسک پنهان باشد: گوشی دزدی، باتری فرسوده، یا دستگاهی که دیگر به‌روزرسانی نمی‌گیرد.
در چنین بازاری، خرید گوشی کارکرده دیگر فقط یک انتخاب اقتصادی نیست — بلکه یک تصمیم فنی، حقوقی و امنیتی‌ست. اگر بدون آگاهی وارد این معامله شوی، ممکن است به‌جای صرفه‌جویی، گرفتار هزینه‌های پنهان و دردسرهای بعدی شوی.
چرا بازار گوشی‌های کارکرده رشد می‌کند؟
طبق گزارش IDC، بازار گوشی‌های دست دوم در سال ۲۰۲۵ رشد سالانه‌ای حدود ۳.۲٪ دارد، در حالی که بازار گوشی‌های جدید تنها رشد حدود ۱٪ را تجربه می‌کند.
تخمین‌ها نشان می‌دهند حجم این بازار بین ۱۱۰ تا بیش از ۳۰۰ میلیون دستگاه در سال است. ارزش جهانی بازار گوشی‌های بازسازی‌شده و کارکرده در سال ۲۰۲۵ حدود ۴۲.۳ میلیارد دلار برآورد شده و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۴ با نرخ ترکیبی ۲۲.۶٪ رشد کند.
در ایران نیز به‌دلیل کاهش قدرت خرید و افزایش قیمت گوشی‌های پرچم‌دار، کاربران بیشتر به سمت خرید گوشی‌های کارکرده یا بازسازی‌شده می‌روند. این یعنی فرصت هست، اما ریسک هم هست.
1: منبع فروش — شخص یا فروشنده معتبر؟
اگر از فردی در دیوار یا شیپور خرید می‌کنی، معمولاً ضمانت یا حق بازگشت نداری. اما فروشگاه‌های معتبر یا وب‌سایت‌های تخصصی، معمولاً مهلت تست، گزارش سلامت، و حتی گارانتی محدود ارائه می‌دن.
تفاوت مهم دیگه اینه که آیا گوشی صرفاً دست دومه یا بازسازی‌شده؟ گوشی بازسازی‌شده یعنی تست کامل، تعویض قطعات معیوب، و احتمالاً باتری نو؛ اما گوشی دست دوم ممکنه فقط تمیز شده باشه، بدون هیچ تعمیر یا بررسی.
حتماً از فروشنده بخواه کد IMEI رو بده تا بتونی در سامانه همتا استعلام بگیری. اگر انتقال مالکیت ممکن نبود، خرید رو فراموش کن.
2: سلامت سخت‌افزار — بیشتر از ظاهر
ظاهر گوشی ممکنه تمیز باشه، اما قطعات داخلی چیز دیگه‌ای بگن. باتری‌های لیتیومی بعد از ۵۰۰ چرخه شارژ، افت عملکرد دارن. در آیفون از بخش Battery Health و در اندروید با اپ‌هایی مثل AccuBattery سلامت باتری رو بررسی کن. اگر ظرفیت کمتر از ۸۰٪ بود، آماده‌ی تعویض باش.
پورت شارژ، دکمه‌ها، بلندگو، صفحه‌نمایش، دوربین، حسگرها، و حتی اتصال سیم‌کارت باید تست بشن. صفحه‌نمایش رو با پس‌زمینه سفید و مشکی بررسی کن تا پیکسل سوخته یا سایه‌زدگی مشخص بشه. دوربین رو در نور کم و زیاد تست کن. اگر فوکوس کند بود یا نویز زیاد داشت، احتمال ضربه یا آب‌خوردگی وجود داره.
3: عمر و پشتیبانی نرم‌افزاری
بسیاری از گوشی‌های اقتصادی فقط ۲ تا ۳ سال به‌روزرسانی امنیتی دریافت می‌کنن. اگر گوشی‌ای که می‌خوای بخری چند سال از زمان عرضه‌ش گذشته باشه، ممکنه دیگه آپدیت نگیره. این یعنی ریسک امنیتی، کاهش کارایی، و افت ارزش در فروش مجدد.
قبل از خرید، مدل گوشی رو سرچ کن و ببین آخرین آپدیتش کی بوده و تا کی پشتیبانی می‌شه. این نکته به‌خصوص برای گوشی‌های شیائومی، هواوی و سامسونگ اهمیت داره.
4: قیمت واقعی و ارزش سرمایه‌گذاری
قیمت پایین همیشه فرصت نیست. آیفون‌ها طبق داده‌های PhoneCheck حدود ۴۹٪ ارزش‌شون رو بعد از مدتی از دست می‌دن. اما اگر گوشی‌ای خیلی پایین‌تر از عرف بازار قیمت‌گذاری شده، باید شک کنی. مثلاً آیفون 13 با ظرفیت 128 گیگ، در مهر ۱۴۰۴ حدود 45 تا 50 میلیون تومان قیمت داره. اگر کسی همون مدل رو با 30 میلیون می‌فروشه، احتمالاً مشکلی وجود داره.
برای هر مدل، چند منبع قیمت رو بررسی کن. نسبت «قیمت پرداختی / ارزش باقی‌مانده» رو بسنج. اگر باتری ضعیفه، صفحه تعویض شده، یا گوشی تعمیر شده، قیمت باید متناسب باشه.
5: امنیت، قفل‌ها و تاریخچه دستگاه
گوشی کارکرده ممکنه هنوز به حساب کاربری قبلی متصل باشه یا قفل فعال‌سازی داشته باشه. اگر این قفل‌ها فعال باشن، ممکنه اصلاً نتونی از گوشی استفاده کنی. همچنین باید مطمئن بشی که گوشی ویروسی نشده یا نرم‌افزارش دستکاری نشده.
بعد از خرید، حتماً ریست کارخانه‌ای انجام بده. اگر فروشنده از دادن رمز یا خارج کردن حساب قبلی طفره رفت، خرید رو متوقف کن.
6: شرایط پس از خرید — مهلت تست و رسید
فروشنده‌ای که مهلت تست نمی‌ده، یعنی مسئولیتی قبول نمی‌کنه. حداقل ۷۲ ساعت مهلت تست برای بررسی باتری، دوربین، اتصال شبکه و عملکرد عمومی لازمه. رسید فروش، گزارش سلامت، یا سابقه تعمیرات اگر موجود باشه، ارزش معامله رو بالا می‌بره.
اگر قصد داری گوشی رو بعداً بفروشی، از همون اول مراقب سلامت فیزیکی و نرم‌افزاری باش. گوشی سالم‌تر، فروش راحت‌تری داره.
7: تفاوت بین «کارکرده»، «بازسازی‌شده» و نو
گوشی کارکرده یعنی دستگاهی که قبلاً استفاده شده، بدون بررسی یا تعمیر خاص. گوشی بازسازی‌شده یعنی دستگاهی که بررسی شده، قطعاتش تعویض شده، و معمولاً با ضمانت عرضه می‌شه. اگر بودجه داری و می‌خوای ریسک رو کم کنی، گزینه‌ی بازسازی‌شده با ضمانت انتخاب بهتریه. اگر بودجه محدوده و ریسک رو می‌پذیری، گوشی کارکرده می‌تونه مناسب باشه.
جمع‌بندی نهایی
خرید گوشی کارکرده می‌تونه انتخابی هوشمندانه باشه — اما فقط وقتی که با دقت، صبر و بررسی کامل همراه باشه. هر ویژگی‌ای که چک نمی‌کنی، ممکنه بعداً هزینه‌ای چند میلیونی روی دستت بذاره. پس قبل از خرید، این مقاله رو دوباره بخون، چک‌لیستت رو آماده کن و با چشم باز وارد معامله شو.
